Na području delovanja RC Sombor zasadi jabuka se, u zavisnosti od sortimenta i primenjene agrotehnike, nalaze u fenofazi početak opadanja lista do 50% listova bez boje (BBCH 93-95).

velika slika velika slika

U fazi kada opadne oko 70% lisne mase, proizvođačima se preporučuje primena bakarnih preparata. Primenom bakarnih preparata se smanjuje infektivni potencijal patogena koji prezimljavaju u voćnjaku poput prouzrokovača gljivičnih i bakterioznih oboljenja -čađave pegavosti lista i krastavosti plodova jabuke (Venturia inaequalis), bakteriozne plamenjače jabučastog voća (Erwinia amylovora), bakterioznog izumiranja voćaka (Pseudomonas spp.) i dr.

Sprovođenje tretmana se preporučuje po mirnom i suvom vremenu, kada je temperatura vazduha iznad 5°C, uz primenu velike količine vode.

Za tretman se preporučuju preparati na bazi bakra:

· Bakarni oksihlorid 50 (Cu iz bakar-oksihlorida) 0,75% ili

· Grifon (Cu iz bakar-oksihlorida) 4 l/ha ili

· Cuproxat (Cu iz bakar-sulfata) 0,5-0,6% ili

· Nordox 75 WG (Cu iz bakar-oksida) 0,2% ili

· Everest (Cu iz bakar-hidroksida) 0,3-0,4%.

Pre sprovođenja hemijskih mera u zasadima se preporučuje i orezivanje i uklanjanje obolelih i polomljenih grana i uklanjanje mumificiranih plodova i lišća iz voćnjaka tamo gde je to moguće.

U voćnim zasadima se registruje i prisustvo aktivnih rupa od poljskih glodara (poljskog miša- Apodemus spp. i poljske voluharice - Microtus arvalis) pa se proizvođačima preporučuje obilazak parcela u cilju utvrđivanja brojnosti.

Ukoliko se prilikom pregleda registruje brojnost aktivnih rupa na nivou praga štetnosti (10-50 aktivnih rupa/ ha za poljskog miša; 10 do 500 aktivnih rupa/ ha za poljsku voluharicu) preporučuje se primena registrovanih rodenticida.

Jabuka

Čađava krastavost jabuke (Venturia inaequalis); Bakteriozna plamenjača jabuke i kruške (Erwinia amylovora)

Sombor

1 - 1

Preporuke Centra prognozno-izveštajne službe zaštite bilja

Post

Štetni organizmi

Usev/zasad

Created : 7.11.2023 ‎(1)

ZAŠTITA PŠENICE I JEČMA OD ŠTETOČINA

Na području Vojvodine usevi ozimih strnih žita koji su posejani u poslednjoj dekadi oktobra se nalaze u fazama od nicanja do prvih razvijenih listova. Setva se polako privodi kraju.

Na području centralne Srbije setva ozimih strnih žita usled nedostatka vlage obavljena je na jako malom procentu planiranih površina i ti usevi su u početnim fazama rasta. U ovom delu naše zemlje na najvećem delu planiraih površina, setva se tek očekuje u narednom periodu.

U poniklim usevima pšenice i ječma se registruje prisustvo lisnih vaši i cikada - dominantno vrste Psammotettix alienus. Pored direktnih šteta koje prouzrokuju svojom ishranom na biljkama, lisne vaši¹ i cikade² su značajne kao prenosioci fitopatogenih virusa (virusa iz grupe žute patuljavosti ječma¹, virusa kržljavosti pšenice²).

Trenutni uslovi u proizvodnji sa visokim dnevnim temperaturama pogoduju povećanoj aktivnosti lisnih vaši i cikada što povećava i rizik od zaraze mladih biljaka virusima. Ukoliko dođe do zaraza virusima u početnim fazama razvoja biljaka štete mogu biti veoma velike.

U početnim fazama razvoja strnih žita prag štetnosti za lisne vaši je jedna ili više vaši na 10 % biljaka (EPPO Standard PP2/11(1)).

Prag štetnosti za cikadu P. alienus nije definisan po EPPO standardu niti u našoj zemlji, ali u zemljama u okruženju on iznosi 5 cikada/m².

Proizvođačima se preporučuju redovni pregledi poniklih useva pšenice i ječma na prisustvo štetočina i po postizanju pragova štetnosti primena nekog od registrovanih insekticida:

Preparat	Aktivna materija	Doza
Decis 2,5 EC, Konfuzija, Polux, Decaguard 25 EC	deltametrin	0,2-0,3 l/ha
Decis expert	deltametrin	0,075 l/ha

Apelujemo poljoprivrednim proizvođačima da obrate pažnju i na prisustvo aktivnih rupa od glodara. O pragovima štetnosti i merama kontrole više na linku.

Vaši-ječam

P.alienus-pšenica

Poljski glodari-pšenica

Lisne vaši na ratarskim usevima (aphididae); Cikade (cicadellidae)

Pšenica; Ječam

Created : 2.11.2023 ‎(1)

NEGA MALINJAKA U JESENJEM PERIODU

Nega malinjaka do završetka vegetacije je važna da bi se odnegovali kvalitetni i zdravi izdanci, što direktno utiče na rodni potencijal u narednoj sezoni. U ovom, jesenjem delu sezone potrebno je sprovesti agrotehničke i hemijske mere zaštite zasada maline.

Jednogodišnje izdanke potrebno je uspraviti i privremeno vezati kako bi se nastavio njihov normalan razvoj, sprečio razvoj bočnih pupoljaka i obezbedilo bolje provetravanje i priprema za zimsko mirovanje.

Zbog prisustva simptoma bolesti na izdancima koji se ostavljaju za rod za sledeću godinu (ljubičaste pegavosti izdanaka maline, sušenja izdanaka maline i smeđe pegavosti lista maline) u ovom jesenjem periodu preporuka je da se sprovedu i hemijske mere zaštite sa ciljem smanjenja infektivnog potencijala navedenih patogena, primenom nekog od registrovanih preparata na bazi bakra:

Preparat	Aktivna materija	Koncetracija
Cuprozin 35 WP	bakar-oksihlorid	0,35%
Everest, Blauvit ultra	bakar- hidroksid	0,4%
Nordox 75 WG	bakar-oksid	0,2%

Preporuka je da se hemijski tretman sprovede po mirnom vremenu, u najtoplijem delu dana, sa većom količinom tečnosti, kako bi biljke bile pokrivene depozitom preparata od osnove do vrha. Za sprovođenje tretmana nije potrebno čekati opadanje lišća jer je taj period kod maline produžen.

Ukoliko se prilikom pregleda zasada uoče lastari sa galama od malinine muve galice ovakve lastare treba orezati, izneti iz zasada i spaliti.

Ljubičasta pegavost

Smeđa pegavost

Muva galica

LJubičasta pegavost izdanaka i pupoljaka maline (Didymella applanata) ; Smeđa pegavost lista maline (Sphaerulina rubi); Malinina galica (Lasioptera rubi)

Malina

Created : 25.10.2023 ‎(1)

ZAŠTITA PŠENICE I JEČMA IZ NAJRANIJIH ROKOVA SETVE (INSEKTI)

Usevi ozime pšenice i ječma iz najranijih rokova setve (pogotovo oni koji su u sistemu navodnjavanja) se nalaze u fazama od nicanja do prvih razvijenih listova.

U poniklim usevima pšenice i ječma se registruje prisustvo lisnih vaši i cikada - dominantno vrste Psammotettix alienus. Pored direktnih šteta koje prouzrokuju svojom ishranom na biljkama, lisne vaši i cikade su značajne kao prenosioci fitopatogenih virusa.

Prošle godine, laboratorijskom analizom 38 uzoraka sa simptomima viroza iz regiona Vrbas, Novi Sad, Sombor, Pančevo, Vršac, Ruma, Sremska Mitrovica, Subotica, Požarevac i Prokuplje je molekularnom metodom potvrđeno prisustvo virusa iz grupe žute patuljavosti ječma (koga prenose vaši) u 92 % uzoraka i prisustvo virusa kržljavosti pšenice (koga prenosi navedena cikada) u 29 % uzoraka.

Proizvodni uslovi sa visokim temperaturama pogoduju povećanoj aktivnosti lisnih vaši i cikada što povećava i rizik od zaraze mladih biljaka virusima. Najveći rizik od zaraze virusima nose usevi iz septembarske i rane oktobarske setve!

U početnim fazama razvoja strnih žita prag štetnosti za lisne vaši je jedna ili više vaši na 10 % biljaka (EPPO Standard PP2/11(1)).

Prag štetnosti za cikadu P. alienus nije definisan po EPPO standardu niti u našoj zemlji, ali u zemljama u okruženju on iznosi 5 cikada/m².^*

Proizvođačima se preporučuju redovni pregledi poniklih useva pšenice i ječma na prisustvo štetočina i po postizanju pragova štetnosti primena nekog od registrovanih insekticida:

Preparat

Aktivna materija

Doza

Decis 2,5 EC, Konfuzija, Polux

deltametrin

0,2-0,3 l/ha

Decis expert

0,075 l/ha

Apelujemo poljoprivrednim proizvođačima da obrate pažnju i na prisustvo aktivnih rupa od poljskih glodara, koji se u ovom jesenjem periodu na parcelama pod strnim žitima prvo hrane posejanim i klijalim semenom, a kasnije nakon nicanja useva nastavljaju svoju aktivnost oštećujući nadzemne i podzemne delove izniklih biljaka. O pragovima štetnosti i merama kontrole više na linku.

Faza ječma

P. alienus na ječmu

P. alienus u usevu pšenice

Lisne vaši - ječam

Lisne vaši - pšenica

^{*Link za P. alienus}

Lisne vaši na ratarskim usevima (aphididae); Cikade (cicadellidae)

Ječam; Pšenica

Created : 24.10.2023 ‎(1)

JESENJA ZAŠTITA KOŠTIČAVOG VOĆA

Koštičavo voće se u zavisnosti od biljne vrste, sortimenta, lokaliteta i kondicije zasada, nalazi u fazi od početka opadanja lišća do 70% lišća žuto i opalo.

U narednom periodu u zasadima treba sprovesti mehaničke, pomotehničke i hemijske mere zaštite, kako bi se smanjio infektivni potencijal patogena u voćnjacima i kako bi stabla u što boljoj kondiciji ušla u sledeću vegetacionu sezonu.

Pre svega, u zasadima treba pristupiti orezivanju i uklanjanju suvih i obolelih grana, a tamo gde je moguće i sakupljanju i uništavanju mumificiranih plodova i opalog lišća.

Nakon toga, može se početi sa jesenjom zaštitom preparatima na bazi bakra, tzv. plavim tretmanom. Sprovođenje ovog tretmana se preporučuje kada opadne 50-70% lisne mase, a registrovani su sledeći preparati:

Preparat	Aktivna materija	Doza/Koncentracija	Biljna vrsta
Bakarni oksihlorid 50	bakar-oksihlorid	0,75%	breskva, šljiva, trešnja, višnja, kajsija
Curenox 50 wp	bakar-oksihlorid	1,5-2 kg/ha	breskva, nektarina, šljiva, trešnja, višnja, kajsija
Grifon	bakar-oksihlorid + bakar-hidroksid	4 l/ha	breskva, nektarina, šljiva, trešnja, kajsija
Everest	bakar-hidroksid	0,6-0,8%	breskva, šljiva, višnja

Sprovođenje tretmana se preporučuje po mirnom i suvom vremenu u najtoplijem delu dana, uz utrošak veće količine vode radi što bolje pokrivenosti biljaka.

Faze koštičavog voća

Monilioza na šljivi

Monilioza na višnji

Bakterioze na višnji

Kovrdžavost lista breskve (Taphrina deformans); Rogač šljive (Taphrina pruni); Šupljikavost lista koštičavog voća (Clasterosporium carpophilum/Stigmina carpophila/Wilsonomyces carpophilus); Monilioza (Monilia laxa)

Breskva; Kajsija; Višnja; Trešnja; Šljiva

Created : 20.10.2023 ‎(1)

ZAŠTITA USEVA ULJANE REPICE IZ KASNIH ROKOVA SETVE

Setva uljane repice je na pojedinim proizvodnim područjima dosta kasnila zbog nedostatka padavina. Na površinama gde je setva sprovedena tek krajem septembra i početkom oktobra, biljke su u početnim fazama razvoja kada su i najosetljvije na napad štetočina.

Na ovim usevima se registruje prisustvo pagusenica repičine lisne ose koje ishranom mogu pričiniti veoma značajne štete, a usled jačeg napada može doći i do golobrsta; prisustvo odraslih jedinki buvača koje rupičasto izgrizaju kotiledone i mlado lišće; značajno je i prisustvo lisnih vaši koje direktne štete usevima nanose tako što sisaju sokove biljaka, međutim mnogo značajnije štete mogu prouzrokovati kao prenosioci biljnih virusa.

Trenutni uslovi u proizvodnji pogoduju povećanoj aktivnosti pomenutih štetočina što povećava i rizik od nastanka šteta na usevima.

Hemijske mere suzbijanja navedenih štetnih insekata treba izvoditi po postizanju pragova štetnosti:

- Repičina lisna osa – jedna mlada pagusenica po biljci ili 0,5 starijih pagusenica po biljci

- Lisne vaši – 20% infestiranih biljaka lisnim vašima u fazi uljane repice od kotiledona do 6 razvijenog lista (EPPO standard (PP 2/8(1))

- Buvači – 5-10% uništene lisne površine.

Proizvođačima uljane repice iz kasnih rokova setve se preporučuje redovni obilasci useva uljane repice i po potvrdi prisustva štetnih insekata i postizanju navedenih pragova štetnosti, primena hemijskih mera zaštite nekim od registrovanih insekticida:

Preparat	Aktivna materija	Doza
Decis 2,5 EC, Konfuzija, Polux	deltametrin	0,2-0,3 l/ha
Grom	lambda-cihalotrin	0,2-0,25 l/ha


Faza razvoja	Repičina lisna osa	Lisne vaši	Buvač

Repičina lisna osa (athalia rosae); Repičin crvenoglavi buvač (Psylliodes chrysocephala); Lisne vaši na ratarskim usevima (aphididae); Buvači (phyllotreta spp)

Uljana repica

Created : 13.10.2023 ‎(1)

Oprez prilikom suzbijanja glodara

Pre nedelju dana smo vas obavestili o opasnosti od poljskih glodara zbog njihovog povećanog prisustva u poljoprivrednoj proizvodnji. Suzbijanje glodara primenom rodenticida na bazi cink-fosfida je mahom sprovođeno u protekloj nedelji i i dalje traje. Međutim, na parcelama se uočava nesavesna primena mamaka, odnosno rupe nakon aplikacije nisu zatpavane. Takođe, uočeni su ostavljeni mamci van rupa na površini zemljišta. Ovakva situacija nosi sa sobom izuzetno veliki rizik od trovanja srneće divljači, fazana, zečeva i ptica.

Još jednom apelujemo proizvođačima da prilikom aplikacije mamaka direktno u aktivne rupe, iste obavezno zatrpaju kako bi se izbegli navedeni rizici po zdravlje ljudi, životinja i životne sredine.

Nesavesna primena rodenticida

Poljski miš (apodemus sylvaticus); Poljska voluharica (microtus arvalis)

SVI

1 - 6

‭(Hidden)‬ Iz laboratorije Područnog centra Novi Sad

SEZONA 2014

21.5.2014.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (14)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je ispražnjenost pseudotecija od 100% i na sorti Zlatni Delišes i na sorti Ajdared. U svim pregledanim pseudotecijama nije registrovano prisustvo askospora, što znači da je kraj primarnih infekcija od prouzrokovača čađave pegavosti lista i krastavosti plodova jabuke za posmatrani lokalitet (Čenej).

Ispražnjena pseudotecija

14.5.2014.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (13)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 100 % i na sorti Zlatni Delišes i na sorti Ajdared. Sve pseudotecije su u kategoriji 4, sa potpuno formiranim askosporama. Ispražnjenost pseudotecija kod sorte Zlatni Delišes iznosi 97% (od ukupno pregledanih 41 pseudotecija, 40 su ispražnjene). Kod sorte Ajdared ispražnjenost iznosi 96%, (od ukupno pregledanih 50 pseudotecija, 48 su ispražnjene).

Ispražnjena pseudotecija

7.5.2014.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (12)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 100 % i na sorti Zlatni Delišes i na sorti Ajdared. Sve pseudotecije su u kategoriji 4, sa potpuno formiranim askosporama. Ispražnjenost pseudotecija kod sorte Zlatni Delišes iznosi 96% (od ukupno pregledanih 50 pseudotecija, 48 su ispražnjene). Kod sorte Ajdared ispražnjenost iznosi 92%, (od ukupno pregledanih 50 pseudotecija, 46 su ispražnjene).

Ispražnjena pseudotecija

30.4.2014.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (11)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 100 % i na sorti Zlatni Delišes i na sorti Ajdared. Sve pseudotecije su u kategoriji 4, sa potpuno formiranim askosporama. Ispražnjenost pseudotecija kod sorte Zlatni Delišes iznosi 80% (od ukupno pregledanih 50 pseudotecija, 40 su ispražnjene). Kod sorte Ajdared ispražnjenost iznosi 70%, (od ukupno pregledanih 50 pseudotecija, 35 su ispražnjene).

Ispražnjena pseudotecija

23.4.2014.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (10)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 99 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno pregledanih 50 pseudotecija, u 2 je od 51% do 75% formiranih askospora i u 48 je od 76% do 100% formiranih askospora. Zabeleženo je 30 ispražnjenih pseudotecija. Ispražnjenost pseudotecija iznosi 60 %.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 99,5 %. Od ukupno pregledanih 50 pseudotecija, u 1 je od 51% do 75% formiranih askospora i u 49 je od 76% do 100% formiranih askospora. Zabeležene su 34 ispražnjene pseudotecije. Ispražnjenost pseudotecija iznosi 68 %.

Fotografija:

Ispražnjena pseudotecija

Velika slika

16.4.2014.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (9)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 95,77 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno 71 pregledanih pseudotecija, nisu registrovane pseudotecije u kojima nema formiranih askospora, u 2 je do 25% formiranih askospora, u 1 je od 26% do 50% formiranih askospora, u 4 je od 51% do 75% formiranih askospora i u 64 pseudotecija je preko 75% formiranih askospora. Zabeleženo je 40 ispražnjenih pseudotecija. Ispražnjenost pseudotecija iznosi 56,3 %.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 91,37 %. Od ukupno 58 pregledanih pseudotecija, nisu registrovane pseudotecija u kojima nema formiranih askospora, u 3 je do 25% formiranih askospora, u 2 je od 26% do 50% formiranih askospora, u 7 je od 51% do 75% formiranih askospora i u 46 je preko 75% formiranih askospora. Zabeleženo je 30 ispražnjenih pseudotecija. Ispražnjenost pseudotecija iznosi 51,72 %.

Fotografije:

Pseudotecija kategorije 4 (preko 75% formiranih askospora)

Velika slika

Ispražnjena pseudotecija

Velika slika

9.4.2014.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (8)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 80,8 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno 51 pregledanih pseudotecija, u 1 nema formiranih askospora, u 5 je do 25% formiranih askospora, u 5 je od 26% do 50% formiranih askospora, u 10 je od 51% do 75% formiranih askospora i u 30 pseudotecija je preko 75% formiranih askospora. Zabeleženo je 9 ispražnjenih pseudotecija. Ispražnjenost pseudotecija iznosi 17,64 %.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 82,21 %. Od ukupno 52 pregledane pseudotecije, ni u jednoj nema formiranih askospora, u 6 je do 25% formiranih askospora, u 8 je od 26% do 50% formiranih askospora, u 3 je od 51% do 75% formiranih askospora i u 35 je preko 75% formiranih askospora. Zabeleženo je 14 ispražnjenih pseudotecija. Ispražnjenost pseudotecija iznosi 26,92 %.

2.4.2014.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (7)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 78,98 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno 69 pregledanih pseudotecija, u 3 nema formiranih askospora, u 3 je do 25% formiranih askospora, u 17 je od 26% do 50% formiranih askospora, u 3 je od 51% do 75% formiranih askospora i u 43 pseudotecija je preko 75% formiranih askospora. Zabeleženo je 12 ispražnjenih pseudotecija. Ispražnjenost pseudotecija iznosi 17,39 %.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 81,45 %. Od ukupno 62 pregledane pseudotecije, u jednoj nema formiranih askospora, u 6 je do 25% formiranih askospora, u 8 je od 26% do 50% formiranih askospora, u 8 je od 51% do 75% formiranih askospora i u 39 je preko 75% formiranih askospora. Zabeleženo je 15 ispražnjenih pseudotecija. Ispražnjenost pseudotecija iznosi 24,19 %.

Ispražnjena pseudotecija

Velika slika

26.3.2014.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (6)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 51 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno 50 pregledanih pseudotecija, u 4 nema formiranih askospora, u 20 je do 25% formiranih askospora, u 9 je od 26% do 50% formiranih askospora, u 4 je od 51% do 75% formiranih askospora i u 13 pseudotecija je preko 75% formiranih askospora.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 36 %. Od ukupno 50 pregledanih pseudotecija, u 8 nema formiranih askospora, u 23 je do 25% formiranih askospora, u 12 je od 26% do 50% formiranih askospora, u 3 je od 51% do 75% formiranih askospora i u 4 je preko 75% formiranih askospora.

Pseudotecija kategorije 4 (preko 75% formiranih askospora)

Velika slika

19.3.2014.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (5)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 50,5 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno 50 pregledanih pseudotecija, u 4 nema formiranih askospora, u 15 je do 25% formiranih askospora, u 15 je od 26% do 50% formiranih askospora, u 8 je od 51% do 75% formiranih askospora i u 8 pseudotecija je preko 75% formiranih askospora.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 35,5 %. Od ukupno 50 pregledanih pseudotecija, u 15 nema formiranih askospora, u 18 je do 25% formiranih askospora, u 6 je od 26% do 50% formiranih askospora, u 3 je od 51% do 75% formiranih askospora i u 8 je preko 75% formiranih askospora.

Pseudotecija kategorije 4 (preko 75% formiranih askospora)

Velika slika

12.3.2014.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (4)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 49,07 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno 54 pregledane pseudotecije, u 8 nema formiranih askospora, u 14 je do 25% formiranih askospora, u 13 je od 26% do 50% formiranih askospora, u 10 je od 51% do 75% formiranih askospora i u 9 pseudotecija je preko 75% formiranih askospora.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 35,24 %. Od ukupno 61 pregledane pseudotecije, u 18 nema formiranih askospora, u 21 je do 25% formiranih askospora, u 8 je od 26% do 50% formiranih askospora, u 7 je od 51% do 75% formiranih askospora i u 7 je preko 75% formiranih askospora.

Pseudotecija kategorije 4 (preko 75% formiranih askospora)

Velika slika

4.3.2014.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (3)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 33,01 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno 50 pregledanih pseudotecija, u 26 nema formiranih askospora, u 23 je do 25% formiranih askospora, u 12 je od 26% do 50% formiranih askospora, takođe u 12 je od 51% do 75% formiranih askospora i u 5pseudotecija je preko 75% formiranih askospora.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 23,55 %. Od ukupno 52 pregledane pseudotecije, u 25 nema formiranih askospora, u 14 je do 25% formiranih askospora, u 8 je od 26% do 50% formiranih askospora, u 1 je od 51% do 75% formiranih askospora i u 4 je preko 75% formiranih askospora.

Pseudotecija kategorije 4 (preko 75% formiranih askospora)

Velika slika

27.2.2014.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (2)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 14,7 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno pregledanih 68 pseudotecija, u 40 nema formiranih askospora, u 20 je do 25% formiranih askospora, u 4 je formirano od 26% do 50% askospora i u 4 je od 51% do 75% formiranih askospora.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 17 %. Od 50 pregledanih pseudotecija, 26 su bez formiranih askospora, u 20 je do 25% formiranih askospora, u 2 je od 26% do 50% formiranih askospora i u 2 je od 51% do 75% formiranih askospora.

Pseudotecija u kategoriji 3 (od 50% do 75% formiranih askospora)

Velika slika

19.2.2014.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (1)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 10,34 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno pregledanih 58 pseudotecija, u 38 nema formiranih askospora, u 17 je do 25% formiranih askospora, u 2 je formirano od 26% do 50% askospora i u jednoj je od 51% do 75% formiranih askospora.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 14,77 %. Od 66 pregledanih pseudotecija, 30 su bez formiranih askospora, u 33 je do 25% formiranih askospora i u 3 je od 26% do 50% formiranih askospora.

Pseudotecija bez formiranih askospora

Velika slika

Pseudotecija u kategoriji 1 (do 25% formiranih askospora)

Velika slika

Pseudotecija u kategoriji 2 (od 25% do 50% formiranih askospora)

Velika slika

Pseudotecija u kategoriji 3 (od 50% do 75% formiranih askospora)

Velika slika

SEZONA 2013

04.06.2013.

Venturia inaequalis– ispražnjenost pseudotecija (18)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je ispražnjenost pseudotecija od 100 % kod sorte Zlatni Delišes (od ukupno pregledane 72 pseudotecije, sve su ispražnjene). Kod sorte Ajdared ispražnjenost pseudotecija iznosi 100 % (od ukupno pregledanih 55 pseudotecija, sve su ispražnjene).

Fotografija ispražnjene pseudotecije

Ispražnjena pseudotecija - velika slika

29.05.2013.

Venturia inaequalis– ispražnjenost pseudotecija (17)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je ispražnjenost pseudotecija od 98,18 % kod sorte Zlatni Delišes (od ukupno pregledane 64 pseudotecije, 63 je ispražnjeno). Kod sorte Ajdared ispražnjenost pseudotecija iznosi 98,44 % (od ukupno pregledanih 55 pseudotecija, 54 je ispražnjeno).

Fotografija ispražnjene pseudotecije

Velika slika

21.05.2013.

Venturia inaequalis– ispražnjenost pseudotecija (16)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je ispražnjenost pseudotecija od 95,31 % kod sorte Zlatni Delišes (od ukupno pregledane 64 pseudotecije, 61 je ispražnjeno). Kod sorte Ajdared ispražnjenost pseudotecija iznosi 94,01 % (od ukupno pregledane 84 pseudotecije, 79 je ispražnjeno).

Fotografija ispražnjene pseudotecije

Velika slika

15.05.2013.

Venturia inaequalis – ipsražnjenost pseudotecija (15)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je ispražnjenost pseudotecija od 77,27 % kod sorte Zlatni Delišes (od ukupno pregledanih 66 pseudotecija, 51 su ispražnjene). Kod sorte Ajdared ispražnjenost pseudotecija iznosi 75 % (od ukupno pregledanih 60 pseudotecija, 45 su ispražnjene).

Fotografija ispražnjene pseudotecije

Velika slika

07.05.2013.

Venturia inaequalis – ipsražnjenost pseudotecija (14)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je ispražnjenost pseudotecija od 32,8 % kod sorte Zlatni Delišes (od ukupno pregledanih 67 pseudotecija, 22 su ispražnjene). Kod sorte Ajdared ispražnjenost pseudotecija iznosi 36 %, (od ukupno pregledanih 50 pseudotecija, 18 su ispražnjene).

Slika ispražnjene pseudotecije

Velika slika

30.04.2013.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (13)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 100 % i na sorti Zlatni Delišes i na sorti Ajdared. Sve pseudotecije su u kategoriji 4, sa potpuno formiranim askosporama. Ispražnjenost pseudotecija kod sorte Zlatni Delišes iznosi 4,41% (od ukupno pregledanih 68 pseudotecija, 3 su ispražnjene). Kod sorte Ajdared ispražnjenost iznosi 5%, (od ukupno pregledanih 80 pseudotecija, 4 su ispražnjene).

Slika ispražnjene pseudotecije

Velika slika

23.04.2013.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (12)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 99,1 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno pregledanih 60 pseudotecija, u 2 je bilo od 51% do 75% formiranih askospora i u 58 je bilo od 76% do 100% formiranih askospora. Zabeležene su dve ispražnjene pseudotecije. Ispražnjenost pseudotecija iznosi 3,33 %

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 99 %. Od 53 pregledanih pseudotecija u 2 je bilo od 51% do 75% formiranih askospora i u 51 je bilo od 76% do 100% formiranih askospora. Zabeležene su dve ispražnjene pseudotecije. Ispražnjenost pseudotecija iznosi 3,7 %

Fotografija – Pseudotecija V. inaequalis

Pseudotecija Venturia inaequalis - velika slika

18.04.2013.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (11)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 98,5 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno pregledanih 68 pseudotecija, u 4 je bilo od 51% do 75% formiranih askospora i u 64 je bilo od 76% do 100% formiranih askospora. Zabeležene su dve ispražnjene pseudotecije. Ispražnjenost pseudotecija iznosi 2,9 %.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 93,7 %. Od 48 pregledanih pseudotecija 2 su bez formiranih askospora, u 1 je bilo od 26% do 50% formiranih askospora, u 2 je bilo od 51% do 75% formiranih askospora i u 43 je bilo od 76% do 100% formiranih askospora. Zabeležena je jedna ispražnjena pseudotecija. Ispražnjenost pseudotecija iznosi 2,1%

Fotografije – Pseudotecija V. inaequalis

pseudotecija kategorija 4 - velika slika

ispražnjena pseudotecija - velika slika

09.04.2013.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (10)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 84,9 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno pregledane 58 pseudotecije, u 0 nije bilo formiranih askospora, u 2 je bilo do 25% formiranih askospora, u 6 bilo je formirano od 26% do 50% askospora, u 17 je bilo od 51% do 75% formiranih askospora i u 33 je bilo od 76% do 100% formiranih askospora. Zabeležena je jedna ispražnjena pseudotecija. Ispražnjenost pseudotecija iznosi 1,7%

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 84,8 %. Od 48 pregledane pseudotecije 2 su bez formiranih askospora, u 1 je do 25% formiranih askospora, u 4 je bilo od 26% do 50% formiranih askospora, u 17 je bilo od 51% do 75% formiranih askospora i u 31 je bilo od 76% do 100% formiranih askospora. Zabeležena je jedna ispražnjena pseudotecija. Ispražnjenost pseudotecija iznosi 2,1%

Fotografija – Pseudotecija V. inaequalis

Velika slika

02.04.2013.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (9)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 68 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno pregledane 59 pseudotecije, u 7 nije bilo formiranih askospora, u 6 je bilo do 25% formiranih askospora, u 7 bilo je formirano od 26% do 50% askospora, u 16 je bilo od 51% do 75% formiranih askospora i u 23 je bilo od 76% do 100% formiranih askospora.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 71 %. Od 71 pregledane pseudotecije 7 su bez formiranih askospora, u 4 je do 25% formiranih askospora, u 10 je bilo od 26% do 50% formiranih askospora, u 22 je bilo od 51% do 75% formiranih askospora i u 28 je bilo od 76% do 100% formiranih askospora.

Fotografija – pseudotecija V. inaequalis

Velika slika

28.03.2013.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (8)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 67,1 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno pregledane 57 pseudotecije, u 3 nije bilo formiranih askospora, u 9 je bilo do 25% formiranih askospora, u 11 bilo je formirano od 26% do 50% askospora, u 14 je bilo od 51% do 75% formiranih askospora i u 20 je bilo od 76% do 100% formiranih askospora.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 68,1%. Od 62 pregledane pseudotecije 4 su bez formiranih askospora, u 10 je do 25% formiranih askospora, u 9 je bilo od 26% do 50% formiranih askospora, u 15 je bilo od 51% do 75% formiranih askospora i u 24 je bilo od 76% do 100% formiranih askospora.

Fotografija – pseudotecija V. inaequalis

Velika slika

19.03.2013.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (7)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 65 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno pregledane 55 pseudotecije, u 4 nije bilo formiranih askospora, u 5 je bilo do 25% formiranih askospora, u 10 bilo je formirano od 26% do 50% askospora, u 26 je bilo od 51% do 75% formiranih askospora i u 10 je bilo od 76% do 100% formiranih askospora.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 60,5%. Od 50 pregledane pseudotecije 2 su bez formiranih askospora, u 9 je do 25% formiranih askospora, u 14 je bilo od 26% do 50% formiranih askospora, u 16 je bilo od 51% do 75% formiranih askospora i u 9 je bilo od 76% do 100% formiranih askospora.

Pseudotecije sa askosporama

Velika slika

13.03.2013.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (6)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 59,3 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno pregledane 51 pseudotecije, u 4 nije bilo formiranih askospora, u 7 je bilo do 25% formiranih askospora, u 14 bilo je formirano od 26% do 50% askospora, u 18 je bilo od 51% do 75% formiranih askospora i u 8 je bilo od 76% do 100% formiranih askospora.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 54,4%. Od 57 pregledane pseudotecije 11 je bez formiranih askospora, u 8 je do 25% formiranih askospora, u 10 je bilo od 26% do 50% formiranih askospora, u 16 je bilo od 51% do 75% formiranih askospora i u 12 je bilo od 76% do 100% formiranih askospora.

Pseudotecija kategorija 4 (od 76% do 100% formiranih askospora)

Velika slika

06.03.2013.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (5)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 33 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno pregledane 63 pseudotecije, u 11 nije bilo formiranih askospora, u 26 je bilo do 25% formiranih askospora, u 20 bilo je formirano od 26% do 50% askospora, u 3 je bilo od 51% do 75% formiranih askospora i u dve je bilo od 76% do 100% formiranih askospora.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 19,6%. Od 51 pregledane pseudotecije 31 je bez formiranih askospora, u 10 je do 25% formiranih askospora, u 3 je bilo od 26% do 50% formiranih askospora, u 4 je bilo od 51% do 75% formiranih askospora i u tri je bilo od 76% do 100% formiranih askospora.

Pseudotecija kategorije 3

Velika slika

...

Pseudotecija kategorije 4

Velika slika

27.02.2013.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (4)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 31,3 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno pregledane 83 pseudotecije, u 29 nije bilo formiranih askospora, u 19 je bilo do 25% formiranih askospora, u 22 bilo je formirano od 26% do 50% askospora, u 11 je bilo od 51% do 75% formiranih askospora i u 2 je bilo preko 75% formiranih askospora.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 9,6%. Od 81 pregledane pseudotecije 55 je bez formiranih askospora, u 23 je do 25% formiranih askospora, u 3 je bilo od 26% do 50% formiranih askospora i u jednoj je bilo od 51% do 75% formiranih askospora.

Askusi sa askosporama

Velika slika

20.02.2013.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (3)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 18,6 % na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno pregledane 51 pseudotecije, u 28 nije bilo formiranih askospora, u 13 je bilo do 25% formiranih askospora, u 5 bilo je formirano od 26% do 50% askospora i u pet je bilo od 51% do 75% formiranih askospora.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 7,5%. Od 50 pregledane pseudotecije 39 je bez formiranih askospora, u 8 je do 25% formiranih askospora, u 2 je bilo od 51% do 75% formiranih askospora i u jednoj je bilo od 51% do 75% formiranih askospora.

Prazni askusi

Velika slika

Askusi sa askosporama

Velika slika

13.02.2013.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (2)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 5,5% na sorti Zlatni Delišes. Od ukupno pregledane 73 pseudotecije, u 58 nije bilo formiranih askospora, u 14 je bilo do 25% formiranih askospora i u jednoj je bilo do 50% formiranih askospora.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 2,4%. Od 62 pregledane pseudotecije 58 je bez formiranih askospora, u 3 je do 25% formiranih askospora i u jednoj je od 51% do 75% formiranih askospora.

Velika slika

07.02.2013.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (1)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća jabuke, konstatovano je prisustvo askospora Venturia inaequalis u pseudotecijama.

Pseudotecije Venturia inaequalis

na licu lista

Velika slika

Pseudotecija sa askosporama

Velika slika

Askospore u askusima

Velika slika

Na sorti Zlatni Delišes dozrelost pseudotecija je 3%. Od ukupno 73 pregledane pseudotecije, u 65 nije bilo formiranih askospora, u 7 je bilo do 25% formiranih askospora i u jednoj je bilo do 50% formiranih askospora.

Na sorti Ajdared dozrelost pseudotecija je 1%. Od 77 pregledanih pseudotecija, 73 su bez formiranih askospora, u jednoj je bilo do 25% formiranih askospora i u jednoj do 50% formiranih askospora.

SEZONA 2012

14.06.2012.

Venturia inaequalis – ispražnjenost pseudotecija (12)

Pregledom prezimelog lišća iz voćnjaka, utvrđena je ispražnjenost pseudotecija od 100% .

Kod svih pregledanih pseudotecija došlo je do konačnog oslobađanja askospora.

Velika slika

Na volumetrijskom hvataču spora (Burkard), za proteklu nedelju, nije registrovan let askospora.

Period primarnih infekcija od Venturia inaequalis je završen.

07.06.2012.

Venturia inaequalis – ispražnjenost pseudotecija (11)

Pregledom prezimelog lišća iz voćnjaka, utvrđena je ispražnjenost pseudotecija od 96,6 % .

Ovaj visok procenat pseudotecija kod kojih je došlo do oslobađanja askospora, ukazuje da se približavamo kraju perioda opasnosti za ostvarenje primarnih infekcija (Slika1).

Slika 1 (Velika slika)

Na volumetrijskom hvataču spora (Burkard) registrovan je let askospora 31.05.2012. (Slika2).

Slika 2 (Velika slika)

31.05.2012.

Venturia inaequalis – dozrelost i ispražnjenost pseudotecija (10)

Pregledom prezimelog lišća iz jabučnjaka utvrđena je dozrelost pseudotecija od 100%.

Ispražnjenost pseudotecija iznosi 87% . Još uvek su prisutne pseudotecije sa askosporama koje treba da se oslobode u narednom periodu (slika 1).

Slika 1 (velika slika)

Pregledom materijala sa volumetrijskog hvatača spora (Burkard) utvrđeno je prisustvo askospora u vazduhu, za period 23.05. – 29.05. (slika 2).

Slika 2 (velika slika)

23.05.2012.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (9)

Pregledom prezimelog lišća iz jabučnjaka, konstatovana je dozrelost pseudotecija od 96,9% .

Ispražnjenost pseudotecija iznosi 76,7% (na slici je prikazana ispražnjena pseudotecija kod koje je došlo do potpunog oslobađanja askospora).

Velika slika

17.05.2012.

Venturia inaequalis – dozrelost pseudotecija (8)

Pregledom prezimelog lišća iz voćnjaka, utvrđena je dozrelost pseudotecija od 82,5% .

Najviše pseudotecija nalazi se u kategoriji ispražnjenih pseudotecija tj. kod kojih je došlo do potpunog oslobađanja askospora (vidi sliku dole).

Ispražnjenost pseudotecija iznosi 43,4% .

Velika slika

Pregledom materijala sa hvatača spora (Burkard) koji se nalazi u samom voćnjaku, konstatovano je oslobađanje askospora u prirodnim uslovima u periodu 13.05. – 15.05. (vidi sliku dole). Prethodni period koji je obilovao padavinama inicirao je pražnjenje pseudotecija i let askospora, tako da je infekcioni materijal prisutan u jabučnjacima.

Velika slika

09.05.2012.

Venturia inaequalis – zrelost pseudotecija (7)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća iz voćnjaka, konstatovana je zrelost pseudotecija od 65%. Najviše pseudotecija nalazi se u kategoriji 4 (75 - 100% askusa sa formiranim askosporama, vidi sliku).

Velika slika

I dalje su prisutne pseudotecije u kategoriji 0 ( nije došlo do formiranja askospora u askusima).

Procenat ispražnjenosti pseudotecija je 19%.

30.04.2012.

Venturia inaequalis – ispražnjene pseudotecije (6)

Laboratorijskim pregeledom prezimelog lišća, konstatovana je zrelost pseudotecija od 42% .
Prvi put ove sezone konstatovane su i ispražnjene pseudotecije tj. pseudotecije gde je u potpunosti došlo do oslobađanja askospora (slika).

Velika slika

26.04.2012.

Venturia inaequalis – pregled pseudotecija (5)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća iz voćnjaka, konstatovana je zrelost pseudotecija od 24% na sorti Ajdared i 27% na sorti Zlatni Delišes.

Još uvek su prisutne pseudotecije kategorije 0, kod kojih nisu formirane askospore.

Velika slika

Najviše je pseudotecija koje pripadaju kategoriji 1, gde je formirano do 25% askospora.

Velika slika

Konstatovane su i pseudotecije kategorije 2, sa 25-50% formiranih askospora.

Velika slika

U malom broju uočene su i pseudotecije kategorije 3, sa 50-75% formiranih askospora.

Velika slika

Prisutne su i pseudotecije kategorije 4, gde je formirano preko 75% askospora.

Velika slika

Za sada nije utvrđeno prisustvo ipražnjenih pseudotecija.

Izgled askusa sa askosporama

Velika slika

19.04.2012.

Venturia inaequalis – oslobađanje askospora (4)

Laboratorijskim pregledom prezimelog lišća iz voćnjaka, konstatovana je zrelost pseudotecija od 17% na sortama Ajdared i Zlatni Delišes.

Na volumetrijskom hvataču spora tipa Burkard, registrovan je let askospora u periodu 13.04.-18.04. (vidi sliku).

To je period kada je bilo padavina, koje su i neophodne za izbacivanje askospora u vazduh.

Velika slika

12.04.2012.

Venturia inaequalis – oslobađanje askospora (3)

U laboratoriji Regionalnog Centra Novi Sad, utvrđena je zrelost pseudotecija 11-15%, na sortama Ajadared i Zlatni Delišes. Pomoću volumetrijskog hvatača spora (Burkard) konstatovano je pojačano prisustvo askospora u vazduhu, koje se oslobađaju odmah posle kiše.

Venturia inaequalis – oslobađanje askospora (2)

Laboratorija Regionalnog Centra Novi Sad prati oslobađanje askospora Venturia inaequalis.

Oslobađanje askospora u laboratorijskim uslovima se registruje pri svakodnevnim pregledima.

U prirodnim uslovima u voćnjaku, oslobađanje askospora registrovano je 29.03.2012. u 04h na Burkard aparatu – hvataču spora.

Kako je patogen prisutan u vazduhu, a jabuka u osetljivim feno fazama razvoja, neophodno je pri prvim sledećim povoljnim uslovima za infekciju preduzeti mere kontrole.

Velika slika

Venturia inaequalis –oslobađanje askospora (1)

U laboratoriji Regionalnog centra Novi Sad prati se oslobađanje askospora Venturia inaequalis.

Od 09.03.2012. sa lokaliteta Kać uzimani su listovi sa simptomima čađave krastavosti.

Svakodnevnim pregledima konstatovali smo da je do oslobađanja askospora na sortama Ajdared i Zlatni delišes došlo 26.03.2012 (slika).

U odnosu na laboratorijske uslove, oslobađanje askospora se u prirodi očekuje za 5-7 dana odnosno oslobađanje askospora se očekuje sa prvom kišom. Neophodno je pratiti vremenske uslove i pripremati se za mere zaštite.

Velika slika

Vesti iz centra PIS

Najnoviji prilozi iz regiona: kliknite na izabrani naslov za prikaz celog priloga.

Naslov priloga (link)

Region

Objavljeno

Zdravstveno stanje ozime pšenice
Region	Leskovac
Objavljeno	5.12.2023

Zdravstveno stanje u usevima uljane repice u regionu Kikinde
Region	Kikinda
Objavljeno	5.12.2023

Simptomi suve truleži u usevima uljane repice
Region	Vrbas
Objavljeno	1.12.2023

Zdravstveno stanje useva ozime pšenice u regionu Kikinde
Region	Kikinda
Objavljeno	1.12.2023

Zdravstveno stanje ozime pšenice i ječma
Region	Pirot
Objavljeno	28.11.2023

Zdravstveno stanje useva ozime pšenice na teritoriji Topličkog okruga
Region	Prokuplje
Objavljeno	28.11.2023

Zdravstveno stanje ozime pšenice i ječma
Region	Vranje
Objavljeno	24.11.2023

Zdravstveno stanje ozime pšenice
Region	Knjaževac
Objavljeno	24.11.2023

Zdravstveno stanje ozimih strnih žita
Region	Subotica
Objavljeno	24.11.2023

Zdravstveno stanje ozimog ječma
Region	Pančevo
Objavljeno	24.11.2023

Zdravstveno stanje useva uljane repice
Region	Novi Sad
Objavljeno	24.11.2023

Zdravstveno stanje ozimih strnih žita
Region	Beograd
Objavljeno	23.11.2023

Zdravstveno stanje ozime pšenice
Region	Šabac
Objavljeno	23.11.2023

Krvava vaš u zasadima jabuke
Region	Ruma
Objavljeno	22.11.2023

Zdravstveno stanje ozime pšenice
Region	Niš
Objavljeno	22.11.2023

Zdravstveno stanje ozimih strnih žita
Region	Vršac
Objavljeno	22.11.2023

Zdravstveno stanje ozime pšenice i ječma
Region	Kosovska Mitrovica
Objavljeno	22.11.2023

Zdravstveno stanje ozimih useva pšenice i ječma
Region	Požarevac
Objavljeno	22.11.2023

Zdravstveno stanje ozime pšenice i ječma
Region	Kruševac
Objavljeno	21.11.2023

Zdravstveno stanje ozime pšenice i ječma
Region	Novi Sad
Objavljeno	21.11.2023

1 - 20

Zelena prognoza (tekstovi za emisije - tokom vegetacionog perioda)

Name

Biljka domaćin

Štetni organizam

Zelena prognoza 13112023

Pšenica; Ječam

Lisne vaši; CIkade; Poljski glodari

Zelena prognoza 24102023

Breskva; Šljiva; Kajsija; Višnja; Trešnja

Šupljikavost lišća koštičavog voća; Monilioza koštičavog voća; Kovrdžavost lista breskve; Rogač šljive; Bakteriozni rak i izumiranje voćaka;

Zelena prognoza 20102023

Uljana repica

Repičina lisna osa; Buvači; Lisne vaši; Poljski glodari

Zelena prognoza 18102023

Pšenica; Ječam

Lisne vaši; Cikade; Poljski glodari

Zelena prognoza 16102023

Sve

Poljski miš; Poljska voluharica

(More Items...)

‭(Hidden)‬ Mišljenje eksperta

Sezona 2016

Autor: dr Aleksandra Konjević, docent za užu n.o. Entomologija, Departman za fitomedicinu i zaštitu životne sredine, Poljoprivredni fakultet, Univerzitet u Novom Sadu

Datum: 23.9.2016.

Pojava nove invazivne vrste stenice u Srbiji: Halyomorpha halys, braon mramorasta stenica

Teritoriju Srbije naselila je nova invazivna vrsta stenice, Halyomorpha halys (Hetreroptera: Pentatomidae) koja predstavlja opasnost za veliki broj gajenih biljaka (Slika 1). Nakon što je 2004. godine prvi put zabeležena na teritoriji Evrope, braon mramorasta stenica raširila se u velikom broju zemalja, i praktično naselila veliki deo ovog kontinenta. U našoj zemlji H. halys registrovana je u oktobru 2015. godine na graničnom prelazu Vatin (Vršac) na biljakama spontane flore i platana, kao i u okolini Beograda. Tokom 2016. godine mramorasta stenica raširila se u južnobanatskom region, teritorija opština Vršac, Bela Crkva, Zrenjanin, i sa biljaka spontane flore prešla u useve soje i paradajza na kojima, za sada nisu registrovane značajnije štete. Međutim, prema iskustvima drugih zemalja, u godinama koje slede ekonomski značajne štete mogle bi nastati u navedenim kulturama ali i u mnogim drugim, poput jabučastog i koštičavog voća, vinove loze, kukuruza i sl.

Slika 1: Izgled imaga (foto: Z. Gavrilović)

Braon mramorasta stenica je invazivna vrsta, poreklom iz Azije, sa izuzetno visokim potencijalom da postane ekonomski značajna štetna vrsta velikog broja gajenih kultura. Spada u grupu insekata sa nepotpunim preobražajem koji u toku razvića prolaze kroz tri faze: jaje, larva/nimfa i adult tj. odrastao insekt. Štete nanose i larve i imaga sisanjem biljnih sokova iz praktično svih nadzemnih delova biljaka. Simptom napada su sitni beličasti okrugli ubodi, koji kasnije mogu prerasti u nekrotične pege. Na napadnutim plodovima često se, osim nekrotičnih pega, uočava i pojava deformacija što umanjuje tržišnu vrednost plodova. U slučaju jakog napada može dovesti do opadanja plodova i potpunog gubitka prinosa. U kukuruzu i soji, kao posledica napada braon mramoraste stenice, može doći do pojave neobrazovanja semena. Vrsta je sklona grupisanju te se često grupno i seli sa jednog useva na drugi, zbog čega je na parcelama izražen tzv. ivični efekat, odnosno veća brojnost jedinki, pa i procenat štete izraženiji po ivicama polja nego u sredini.

Morfološki izgled ove stenice najviše podseća na čestu vrstu u našim uslovima, Raphigaster nebulosa, međutim od nje se prvenstveno razlikuje po izgledu pipaka i izgledu membranoznog dela krila tj. hemielitri. Kod vrste H. halys vršni deo četvrtog i bazalni deo petog članka pipaka imaju beli prsten na crnoj osnovi (Slika 2), dok je kod vrste Rh. nebulosa beli prsten prisutan samo u osnovi IV i V članka pipaka. Glava mramoraste stenice je gotovo četvrtasta na vrhu. Sa ventralne strane kod mramoraste stenice nema izraštaja između nogu, dok se kod Rh. nebulosa uočava abdominalni trn koji dopire do uzglobljenja prvog para nogu. Larve H. halys su vrlo upadljive i karakterišu ih beli prstenovi na tibijama sva tri para nogu, beli prstenovi na pipcima, ali i bočne ivice protoraksa koje imaju izraštaje nalik na bodlje (Slika 3).

Slika 2: Glava i pipak H. halys (foto: A. Konjević)

Slika 3: larva H. halys, detalji glave i protoraksa (foto: A. Konjević)

Odrasle jedinke šire se aktivnim letom, dok su larve, uprkos nedostatku krila, vrlo živahne i u stanju da se hodajući aktivno sele sa biljke na biljku. U Evropi je zabeležena jedna generacija godišnje, dok u nekim delovima Azije ima 4-6 generacija u toku jedne godine. Prezimljava imago, a stadijum larve zavšava se nakon pet larvenih stupnjeva. Prema literaturnim navodima donji temperaturni prag evropske populacije iznosi 12,2 ⁰C. Nakon buđenja u proleće i dosta dugog perioda dopunske ishrane dolazi do parenja i ovipozicije. Period polaganja jaja je takođe dug, od juna do kraja avgusta, pri čemu najveći broj jaja biva položen na naličje listova, u grupicama od 20-30 jaja, ponekad i više. Mlade, tek ispiljene larve drže se na okupu, da bi tek nakon prvog presvlačenja krenule u aktivnu potragu za hranom. Štete nanose tokom cele vegetacije. Po osobinama i štetnosti veoma je slična, takođe invazivnoj, vrsti Nezara viridula, zelenoj povrtnoj stenici (Slika 4), čija je masovna pojava u našoj zemlji prvi put zabeležena 2011. godine u soji, i od tad predstavlja redovnog člana entomofaune u mnogim kulturama, često sa ekonomski izraženim štetnim efektom. Poput većine stenica, i mramorasta stenica luči neprijatan miris koji je zapravo odbrambeni mehanizam od prirodnih neprijatelja, zbog čega ih ptice uglavnom izbegavaju. Od prirodnih neprijatelja mramorastu stenicu najviše ugrožavaju parazitoidi jaja iz reda opnokrilaca (Hymenoptera), ali i predatorske vrste stenica, grabljivih muva i grinja.

Slika 4: Larva H. halys (levo) i larve Nezara viridula (desno) (foto: A. Konjević)

Za našu zemlju navedena stenica je nova vrsta, te nema registrovanih preparata za njeno suzbijanje. Sa druge strane, spada u familiju Pentatomidae koja se uglavnom suzbija preparatima na bazi piretroida (bifentrin, permetrin, fenpropatrin), neonikotinoida i acefata. U zonama gde ima jajnih parazitoida poljoprivrednim proizvođačima se ne preporučuje upotreba pesticida iz grupe piretroida, jer su oni neselektivni i utiču na redukciju brojnosti prirodnih neprijatelja. Prisustvo parazita najlakše se uočava pregledom jaja pri čemu parazitirana jaja imaju ljubičastu boju.

Nastupajući period godine je period kada jedinke mramoraste stenice polaze u potragu za mestima povoljnim za prezimljavanje. To može biti u blizini drvenastih biljaka, pri čemu je veći broj jedinki zabeležen pod korom platana. Sa druge strane, ovo je stenica, koja, češće od svih drugih vrsta familije Pentatomidae, u jesen naseljava kuće, stanove, terase, šupe i slična mesta u čovekovom neposrednom okruženju. Imaga se zavlače kroz pukotine, prozore i vrata i pronalaze mirno mesto na kome, u fazi hibernacije, ostaju do proleća. Stoga je period jeseni doba tokom koga H. halys izaziva uznemirenost, a ponekad i paniku među stanovništvom. Za čoveka je mramorasta stenica bezopasan organizam, mada su, u slučaju prenamnoženosti jedinki, u zatvorenom prostoru moguće alergijske reakcije kod osetljivih osoba.

Preventivne mere sprečavanja uznemiravajućeg efekta kod ljudi podazumevaju zatvaranje rupa i otvora na objektima, postavljanje mreža na vratima i prozorima, kako bi se sprečio ulazak jedinki u zatvorene prostore. U slučaju izuzetno visoke brojnosti stenica na spoljašnjim zidovima kuća moguća je upotreba sintetičkih piretroida, ali je kratkog efekta. Osim mehaničkih preventivnih mera, u zatvorenim prostorima ne preporučuje se upotreba insekticida.

Zbog značaja navedene invazivne vrste za poljoprivrednu proizvodnju i ukrasno bilje, ukoliko se primete jedinke braon mramoraste stenice u većem broju u nekoj gajenoj kulturi, ili urbanim i semiurbanim mestima, pojavu bi trebalo prijaviti najbližoj poljoprivrednoj stanici ili o tome obavestiti Laboratoriju za entomologiju, Poljoprivrednog fakulteta, Univerziteta u Novom Sadu.

Sezona 2015

Autor: dr Jasmina Bačić

Datum: 23.7.2015.

Pojava stabljikine nematode (Ditylenchus dipsaci) na belom luku

Početkom jula 2015. godine, u uzorcima mekih i trulih lukovica belog luka (Slika 1), poreklom sa lokaliteta Zmajevo, laboratorijskom analizom utvrđeno je prisustvo jedinki stabljikine nematode Ditylenchus dipsaci (Kűhn) Filipjev,“allium“ biološka rasa (Slika 2). Predusev je bio pasulj, takođe biljka domaćin ove rase što je za posledicu imalo visoku brojnost nematoda u zaraženom biljnom materijalu. Izdvojene odrasle jedinke bile su prosečne dužine oko 1,2 mm, skoro pravih tela nakon zagrevanja. Glava je odvojena od tela sa usnom bodljom (stiletom) prosečne dužine 12 mikrona (Slika 3). Kod ženke repni završetak je konusan sa šiljatim vrhom, položaj genitalnog otvora na 80 % dužine tela (Slika 4). Genitalni aparat mužjaka je na 3/4 dužine tela, repnog završetka kao kod ženke (Slika 5).

Slika 1. Simptomi na belom luku prouzrokovani prisustvom D.dipsaci (Zmajevo, jul 2015)

Slika 2. Jedinke D. dipsaci izdvojene iz jedne kapljice suspenzije (Zmajevo, jul 2015)

Slika 3. Prednji deo tela sa usnim aparatom mužjaka D.dipsaci (Zmajevo, jul 2015)

Slika 4. Genitalni aparat i repni završetak ženke D.dipsaci (Zmajevo, jul 2015)

Slika 5. Genitalni aparat i repni završetak mužjaka D.dipsaci (Zmajevo, jul 2015)

Fitosanitarni status, biljke domaćini, rasprostranjenost i štetnost

Prema EPPO, stabljikina nematoda nije karantinski organizam u belom luku, ali se kao jedna od ekonomski najznačajnih fitoparazitnih nematoda nalazi na A2 karantinskoj listi za crni luk, lucerku i lukovičasto cveće. U našoj zemlji je otkrivena 1953. godine na lucerki. Konstatovana je dosad na 19 biljnih vrsta (13 poljoprivrednih i 6 ukrasnih) i na listi je IA II deo. Ova štetočina je izrazit polifag. Napada 500 biljnih vrsta, uključujući i mnoge korove. Pri jačoj zarazi, gubici u prinosu mogu biti 50-90% u crnom i belom luku. Karakteristično je i da mali broj nematoda u biljci (do 10) može da prouzrokuje njeno propadanje. Široko je rasprostranjena, posebno u umerenim i hladnijim područjima. Kostatovana je u većini evropskih zemalja, uključujući i zemlje bivšeg Sovjetskog Saveza gde je ozbiljna štetočina šećerne repe, crnog luka, kukuruza, jagode, lucerke, crvene deteline i lukovičastog cveća. U mediteranskom regionu, u severnoafričkim zemljama, ova vrsta je poznata kao patogen pasulja i crnog luka. U severnoj Americi, napada najviše lucerku i crvenu detelinu. U toplijim područjima, kao što su Indija, Južna Afrika, Australija, uglavnom je štetočina lucerke, belog i crnog luka. Karakteriše je veći broj bioloških „rasa“, najmanje 30 (na ječmu, ovsu, šećernoj repi, krompiru, luku, duvanu, jagodi, crvenoj i beloj detelini, lucerki, pasulju, narcisu, zumbulu, lali, mrkvi). Rase koje se ukrštaju na luku, ječmu i ovsu su polifagne, dok one poreklom sa crvene deteline, lucerke i jagode imaju mali broj alternativnih biljaka domaćina. Jedna ista biljka može biti napadnuta od više različitih rasa D. dipsaci.

Simptomi, životni ciklus i način prenošenja

Karakteristični simptomi koje prouzrokuje D. dipsaci su uvenuće, dekoloracija, zaostali porast nadzemnih delova biljaka, kraće internodije dok se kod lukovica javlja truljenje. Zaraženo tkivo lukovica je nekrotično, pri preseku vide se braonkasti koncentrični krugovi, cela lukovica je omekšala, neprijatnog mirisa. Simptomi su vidljivi i na krupnijim semenima pasulja u vidu ulegnuća i promena u boji pokožice. Zaražena žita se preterano bokore, dolazi do deformacije tkiva i zadebljanja stabljike. Kod kukuruza izaziva kašikasto uvijanje lišća. Klipovi su kržljavi sa deformisanim šturim zrnima. Na šećernoj repi javlja se uvijenost lišća, a na korenu suva trulež. Pri osnovi stabljike duvana prouzorkuje kružne pege u vidu oteklina, razmekšavanje tkiva i pojavu truleži.

Stabljikina nematoda živi kao migratorni endoparazit, u stabljici, lišću, cvetovima, ali i u lukovicama, krtolama i rizomima. Svi stadijumi su infektivni. Ceo životni ciklus se odvija u biljnom tkivu u kome se nalaze larve različite starosti kao i odrasle jedinke. Na crnom luku i crvenoj detelini, na temperaturi od 13-23 ⁰C , razviće od jaja do adulta traje 17-23 dana. Ženka može da položi 200-500 jaja iz kojih se pile larve kod kojih se odvija drugo i treće presvlačenje. Maksimalna aktivnost i invanzivnost odvija se u intervalu od 10 do 20 ⁰C. Pri nepovoljnim uslovima sredine, svi stadijumi, a posebno larve četvrtog stadijuma prelaze u stanje anabioze pri čemu se grupišu u klupko. U sasušenom biljnom tkivu mogu da održe vitalnost i preko 20 godina. Jedinke četvrtog stadijuma prelaze iz biljke u zemljište gde mogu da prežive bez biljke domaćina od nekoliko meseci do godinu dana. Način širenja ove vrste je preko semena (luk, lucerka, bob i spanać), lukovica (beli luk i cvetne biljke s lukovicom) i zaraženih biljaka (jagoda, endivia). Prenosi se uglavnom pasivnim širenjem putem vetra, vode, biljnim delovima, oruđem i sl.

Preporučene mere prevencije i suzbijanja

Kao preventivne mere preporučuju se korišćenje zdravog, nezaraženog reprodukcionog materijala. U semenskoj proizvodnji treba izvršiti pregled u usevu 5x10m²/ha dijagonalno za izvodnice, odnosno biljaka sa sumnjivim simptomima kao i pregled lukovica za arpadžik i semena na prisustvo D. dipsaci. Značajna je i primena higijensko-tehničkih mera (uklanjanje biljnih ostataka i korovskih biljaka domaćina sa parcele, čišćenje mehanizacije i pribora, bez irigacije vodom, radi izbegavanja raznošenja zaraženog zemljišta na nezaražene parcele). Preporučuje se plodored najmanje od 4 godine sa biljkama nedomaćinima posle utvrđivanja biološke rase kao i gajenje otpornih varijeteta lucerke i crvene deteline. Lukovičasti biljni materijal može se termički obraditi ubacivanjem zagrejanog vazduha od 30⁰C u trajanju od 7 dana u skladišta ili potapanjem lukovica u toplu vodu (do 45⁰C) od 1-4 časa uz dodavanje sistemičnih nematocida. Stabljikina nematoda se u zemljištu lako suzbija nemato-insekticidima, a u toku vegetacije sistemičnim nematocidima. Posebnu pažnju treba obratiti na karencu preparata u slučaju tretmana na luku. Dezinfekcija zemljišta se može izvršiti i solarizacijom odnosno prekrivanjem crnom folijom u trajanju od 1 meseca tokom letnjih meseci. Od bioloških mera preporučuje se gajenje biofumigantnih useva kao što su sudanska trava Sorghum bicolor i biljne vrste iz familije Brassicacae uz inkorpaciju njihovih biljnih ostataka u zemljište.

Autor: dr Goran Aleksić
Datum: 27.5.2015.

Preporuke za zaštitu jabuke krajem maja

Treću dekadu maja odlikuju izrazito nepovoljni meteorološki uslovi kada je u pitanju zaštita jabuke i poljoprivrednih kultura uopšte. Izrazito obilne padavine koje od 21. maja, sa kraćim prekidima, traju već šesti dan, onemogućuju pravovremenu i efikasnu zaštitu jabuke. Velike količine padavina u centralnim i severnim delovima Srbije, koje iznose od 25 pa do 100 l/m2, izazvale su spiranje depozita preparata koji su na tretirane biljke naneseni pre kiše, a neprestano kvašenje ne dozvoljava obavljanje daljih tretmana sredstvima za zaštitu. S druge strane, ovo su izuzetno povoljni uslovi za razvoj fitopatogene gljive Venturia inaequalis i ostvarenje zaraza jabuke, zahvaljujući dugim periodima kvašenja i povoljnim temperaturama, kao i visokom infekcionom pritisku usled prisustva obilja askospora patogena jer je pražnjenje pseudotecija još uvek u toku. Jabuka se, u ovom momentu, nalazi u izuzetno osetljivoj fazi razvoja jer je plod u ranoj fazi razvoja i intenzivnog porasta, kada je najosetljiviji na prouzrokovača čađave krastavosti. Ovo su presudni momenti u zaštiti jabuke od pomenutog patogena tokom ove vegetacije. Zbog svega pomenutog je veoma važno da se neposredno posle prestanka padavina, kada to uslovi u voćnjaku dozvole, obavi kurativni tretman preparatima na bazi difenkonazola u dozi od 0,4 l/ha u kombinaciji sa preparatima na bazi ditianona ili fluazinama. Za bolje vezivanje i pokrovnost preparata (raspoređivanje po tretiranoj površini biljaka), kao i perzistenciju preparata, veoma je važno koristiti i neki od ađuvanata (okvašivača). U slučaju pojave ranih simptoma bolesti u narednih 7 do 10 dana, potrebno je ponoviti tretman preparatima na bazi triazola u kombinaciji sa preparatima na bazi kaptana ili fluazinama uz napomenu da se u ovom slučaju radi o eradikativnom tretmanu čiji je rezultat neizvestan. U narednom periodu, početkom juna, treba nastaviti praćenje ispražnjenosti pseudotecija patogena i u skladu sa tim podacima, kao i osnovnim meteorološkim podacima, donositi odluke o neophodnosti dalje zaštite jabuke od prouzrokovača čađave krastavosti.

Veze

	Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine
	Pokrajinski sekretarijat za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo AP Vojvodine
	Poljoprivredne stručne službe Srbije
	Poljoprivredna savetodavna služba AP Vojvodine
	AgroServis-Informativna agencija - Vesti-Tržište-Uredbe - Na usluzi poljoprivrednicima
	Republički hidrometeorološki zavod Srbije - radarske slike

Prognozno-izveštajna služba

Kontakt podaci

Automatske meteorološke stanice

Podaci sa automatskih meteoroloških stanica

Portal Prognozno-izveštajne službe zaštite bilja

Portal Prognozno-izveštajne službe zaštite bilja

Quick Launch
View All Site Content

Pregled preporuka po usevu/zasadu

Prilozi regionalnih centara

‭(Hidden)‬ Pregled preporuka prema biljkama usevima/zasadima

Preporuke regionalnih centara

‭(Hidden)‬ jQuery loader

‭(Hidden)‬ Top Link Bar Breaker

‭(Hidden)‬ Untitled ‭[2]‬

‭(Hidden)‬ Content Editor Web Part

‭(Hidden)‬ Nove preporuke regionalnih centara Pronozno-izveštajne službe zaštite bilja

Preporuke Centra prognozno-izveštajne službe zaštite bilja

‭(Hidden)‬ Korišćenje portala

‭(Hidden)‬ Monitoring - mapa resursa

‭(Hidden)‬ Monitoring 2012 kalendar događaja

‭(Hidden)‬ Iz laboratorije Područnog centra Novi Sad

‭(Hidden)‬ Kalamitet gubara

‭(Hidden)‬ Iz laboratorije Područnog centra Sremska Mitrovica

Vesti iz centra PIS

Najnoviji prilozi iz regiona: kliknite na izabrani naslov za prikaz celog priloga.

Zelena prognoza (tekstovi za emisije - tokom vegetacionog perioda)

‭(Hidden)‬ O preporukama PIS-a

‭(Hidden)‬ Mišljenje eksperta

Sezona 2016

Sezona 2015

‭(Hidden)‬ Zelena prognoza (video)

Veze

Prognozno-izveštajna služba

Automatske meteorološke stanice

Portal Prognozno-izveštajne službe zaštite bilja

Quick Launch View All Site Content

Pregled preporuka po usevu/zasadu

Prilozi regionalnih centara

Preporuke regionalnih centara

‭(Hidden)‬ jQuery loader

‭(Hidden)‬ Top Link Bar Breaker

‭(Hidden)‬ Untitled ‭[2]‬

‭(Hidden)‬ Content Editor Web Part

‭(Hidden)‬ Monitoring - mapa resursa

‭(Hidden)‬ Iz laboratorije Područnog centra Novi Sad

‭(Hidden)‬ Kalamitet gubara

‭(Hidden)‬ Iz laboratorije Područnog centra Sremska Mitrovica

Vesti iz centra PIS

‭(Hidden)‬ Mišljenje eksperta

Sezona 2016

Sezona 2015

‭(Hidden)‬ Zelena prognoza (video)

Prognozno-izveštajna služba

Automatske meteorološke stanice

Quick Launch
View All Site Content