7.10.2023
Na području delovanja RC Sombor, vizuelnim pregledima parcela i uvratina registrovano je prisustvo aktivnih rupa od glodara- poljskog miša (Apodemus sylvaticus) i poljske voluharice ( Microtus arvalis).
U odnosu na prošli mesec kada je na parcelama i uvratinama brojnost aktivnih rupa od poljskih glodara bila vrlo niska i niska (kategorije brojnosti I i II) sada je brojnost aktivnih rupa na parcelama u kategoriji niske brojnosti (za poljsku voluharicu 10-500/ha a za poljskog miša 10/50/ha) dok je na lucerištima i u višegodišnjim zasadima brojnost u srednjoj kategoriji (kategorija III).
Vremenski uslovi (topla jesen, odsustvo padavina) kao i prisustvo izvora hrane na parcelama pogoduju povećanju brojnosti ovih štetočina. Trenutno je uljana repica ugrožena od napada poljskih glodara i registrovano je migriranje glodara sa uvratina na novoposejane parcele. U narednom periodu očekuje nas i setva ozimih strnina pa se proizvođačima preporučuje da obrate pažnju na prisustvo glodara kako na parcelama tako i na uvratinama.
Kao preventivne mere preporučuje se i zaoravanje žetvenih ostataka, košenje površina oko parcela i na uvratinama kako bi se omogućio pristup predatorima sitnih glodara.
Na parcelama na kojima je registrovano prisustvo aktivnih rupa, preporuka je primena registrovanih rodenticida ukoliko je primećena brojnost aktivnih rupa u II kategoriji.
Kategorije brojnosti:
|
Kategorija |
Opis brojnosti |
Broj rupa /ha |
|
poljska voluharica |
poljski miš
|
|
I |
Vrlo niska |
do 10 |
do 10 |
|
II |
Niska |
10-500 |
10-50 |
|
III |
Srednja |
500-5000 |
50-500 |
|
IV |
Visoka |
5000-20000 |
500-2000 |
|
V |
Vrlo visoka |
20000-50000 |
2000-10000 |
 
velika slika velika slika
 
velika slika velika slika
velika slika 21.9.2023
Na području delovanja RC Sombor vizuelnim pregledima višegodišnjih zasada, kao i parcela pod lucerkom i okopavinama, registrovana je povećana brojnost i aktivnost poljskih glodara (poljski miš - Apodemus sylvaticus i poljska voluharica - Microtus arvalis). U usevima okopavina brojnost aktivnih rupa je niska, dok je u višegodišnjim zasadima, u lucerištima, na uvratinama brojnost visoka.
 
velika slika velika slika
 
velika slika velika slika
 
velika slika velika slika
Za sada, primena registrovanih rodenticida (na bazi cink-fosfida) opravdana je u višegodišnjim zasadima, lucerištima i na uvratinama gde se prilikom pregleda utvrdi prisustvo aktivnih rupa.
Pored ovoga preporučuje se i zaoravanje žetvenih ostataka i košenje površina oko parcela i na uvratinama kako bi se omogućio pristup predatorima sitnih glodara.
Posebnu pažnju treba posvetiti parcalema pod izniklom uljanom repicom jer se očekuje migracija glodara na ove površine. 11.8.2023
Na području delovanja RC Sombor u toku je berba bresaka, malina i kupina. U lovnim klopkama sa mirisnim atraktantom postavljenim u zasadima maline u proteklom periodu registrovano je povećanje brojnosti imaga azijske voćne mušice Drosophila suzukii.
Ženka polaže jaja na zrele plodove tako što testerastom legalicom zaseče pokožicu ploda i u plod ubaci jaje. U zavisnosti od temperature, u proseku za 7-10 dana, pile se larve. Napadnuti plodovi ubrzano propadaju i podložni su truljenju.
U cilju smanjenja populacije ove štetočine preporučuje se sprovođenje sledećih mera:
- postavljanje velikog broja lovnih klopki radi izlovljavanja odraslih jedinki (plastične flaše zapremine 1,5 l sa napravljena 3 otvora sa jedne strane i prorezom za širenje mirisa sa druge strane). U napravljene klopke se sipa 1,5 dl crnog vina, 1,5 dl jabukovog sirćeta i par kapi deterdženta za sudove. Napravljene klopke treba postaviti po obodima, na razmak 2-3 m i unutar parcela na rastojanje od 5m.
-održavanje ivica parcela i ukljanjanje biljnih vrsta koje mogu biti domaćini ovoj štetočini poput divlje kupine, zove, džanarike i dugih divljih vrsta voća. -krčenje napuštenih voćnih zasada 10.7.2023
Na području delovanja RC Sombor , na velikom broju biljnih vrsta (paprika, paradajz, soja, šećerna repa, vinova loza, leska ) registrovani su svi razvojni stadijumi stenica-zelene povrtne (Nezara viridula) i braon mramoraste (Halyomorpha halys) i u toku je njihovo piljenje.
Halyomorpha halys -braon mramorasta stenica je izraziti polifag. Ova štetočina prezimljava u stadijumu odraslog insekta. U proleće se dopunski hrani i nakon parenja polaže jaja (od juna do kraja avgusta), jaja su u početku beličasta, položena u grupice na naličju lista. Mlade, tek ispiljene larve se drže na okupu, ali posle prvog presvlačenja kreću u aktivnu potragu za hranom. Štete nanose tokom cele vegetacije.
Štete pričinjavaju i larve i imaga sisanjem biljnih sokova iz nadzemnih delova biljaka. Simptom napada su sitni, okrugli ubodi koji kasnije prerastaju u nekrotične pege. U slučaju jačeg napada može doći do opadanja plodova i potpunog gubitka prinosa.
 
H.halys u kukuruzu jaja H.halys na soji
larva H.halys na vinovoj lozi
Nezara viridula- zelena (povrtna) stenica prezimljava u stadijumu imaga. U proleće, pri temperaturama vazduha iznad 10°C, imago počinje da se hrani, kopulira i polaže jaja. Ženka polaže 30-130 jaja u gomilice na naličje lista i to na gornje delove useva. Prvi larveni stupanj ostaje na leglu, ne hrani se dok sa ishranom počinje tek drugi larveni stupanj razvića. Štete nanose i larve i imaga sisanjem biljnih sokova.
Zelena povrtna stenica spada u grupu polifagnih štetočina ali se sreće najčešće u usevima povrća (paradajz, paprika, krompir, boranija) ali i u usevima soje, kukuruza i u zasadima voća i vinove loze. Hrani se svim delovima biljaka ali primarno plodovima. Napadnuti plodovi gube tržišnu vrednost dok napadnute biljke zaostaju u porastu, što dovodi do opadanja plodova.
 
jaja N.viridula na soji larva N.viridula na soji
U usevima u kojima je registrovano prisustvo stenica za sada su brojnosti niske ali se poljoprivrednim proizvođačima preporučuje pregled useva i ukoliko se utvrdi njihovo prisustvo preporučuje se primena insekticida iz grupe piretorida (a.m. deltametrin i lambda-cihalotrin) ali voditi računa o karenci primenjenog insekticida.
RC Sombor nastavlja da prati prisustvo stenica na području svog delovanja i blagovremeno će dati signal za njihovo suzbijanje u ugroženim usevima/zasadima.
3.6.2022
Vizuelnim pregledom zasada leske registrovano je prisustvo imaga i janih legala zelene povrtne stenice (Nezara viridula) i braon mramoraste stenice (Halyomorpha hallys) .
Zelena povrtna stenica (Nezara viridula) je štetočina koja se sreće najčešće u usevima povrća (paradajz, paprika, krompir, boranija) ali i u usevima soje, kukuruza i u zasadima voća i vinove loze. Štete nanosi i larva i imago bušeći biljno tkivo i sisajući sokove iz tkiva. Na mestima uboda dolazi od diskoloracije, a oštećeni plodovi dobijaju gorak ukus i gube tržišnu vrednost.
Jajno leglo N.viridula na leski
mesto oštećenja na plodovima paradajza
Braon mramorasta stenica (Halyomorpha halys) u Srbiji je registrovana 2015. god dok je na području delovanja RC Sombor registrovana 2018. godine.
Ova stenica je izraziti polifag. Štete nanose i larve i imaga i to sisanjem biljnih sokova iz nadzemnih delova biljaka. Karakteristični simptomi napada su u vidu sitnih beličastih pega a u slučaju jakog napada može doći do opadanja plodova i potpunog gubitka prinosa.
Imago je smeđe boje sa karakterističnim bledožutim prstenovima na 4. i 5. članku antena. Glava imaga je gotovo četvrtasta na vrhu.
Imaga se šire aktivnim letom, dok se larve sele hodajući sa biljke na biljku. Prezimljava imago, a na proleće se dopunski hrani i nakon parenja polaže jaja (od juna do kraja avgusta).
Suzbijanje braon mramoraste stenice je otežano s obzirom da najveće štete pravi u periodu sazrevanja plodova. Kao jedan od načina suzbijanja mogu se primeniti lovne klopke za masovno izlovljavanje i smanjivanje populacije, ali za sada, u Srbiji još uvek nema komercijalnih klopki za njeno izlovljavanje. Na manjim površinama, u baštama i na okućnicama, mehaničko uklanjanje je dobra i pouzdana mera.
 
imago H.halys jajno leglo H.halys
 
piljenje larvi H.halys oštećenja na plodovima leske
S obzirom na fenofazu razvoja leske pažnju je potrebno usmeriti na zaštitu ploda od imaga navedenih stenica.
Za tretman se mogu primeniti insekticidi na bazi aktivne materije deltametrin.
RC Sombor nastavlja i u narednom periodu da prati stanje u zasadima leske. 13.5.2022
Na području delovanja RC Sombor leska se nalazi u fenofazi razvoja ploda.
Vizuelnim pregledom zasada leske registrovano je prisustvo
-imaga i jajna legla braon mramoraste stenice (Halyomorpha halys)
-imaga zelene povrtne stenice (Nezara viridula)
imago H.halys jajno leglo H.halys
piljenje larvi H.halys
U narednom periodu očekuje se intenzivno polaganje jaja i piljenje larvi stenica.
RC Sombor nastavlja i u narednom periodu da prati stanje u zasadima leske. 29.4.2022
Na području delovanja RC Sombor, u usevima ječma je vizuelnim pregledom registrovano prisustvo prezimljavajućih imaga zelene (povrtne) stenice, Nezara viridula.
Zelena (povrtna) stenica prezimljava u stadijumu imaga. U proleće, pri temperaturama vazduha iznad 10°C, imago počinje da se hrani, kopulira i počinje da polaže jaja. Ženka polaže 30-130 jaja u gomilice na naličje lista i to na gornje delove useva. Prvi larveni stupanj ostaje na leglu, ne hrani se dok sa ishranom počinje tek drugi larveni stupanj razvića. Štete nanose i larve i imaga sisanjem biljnih sokova.
N. viridula spada u grupu polifagnih štetočina. Hrani se svim delovima biljaka ali primarno plodovima. Na napadnutim plodovima znatno se smanjuje komercijalna vrednost u pogledu kvaliteta, a napadnute biljke zaostaju u porastu, što dovodi do opadanja plodova.
RC Sombor nastavlja i u narednom periodu da prati pojavu stenica na području svog delovanja. 18.4.2022
Na području delovanja RC Sombor leska se nalazi u fenofazi formiranja listova.
Vizuelnim pregledom zasada leske, na lokalitetu Karavukovo, registrovano je prisustvo prezimljujućih imaga braon mramoraste stenice Halyomorpha halys.
 
velika slika velika slika
Braon mramorasta stenica je izraziti polifag. Štete pričinjavaju i larve i imaga sisanjem biljnih sokova iz nadzemnih delova biljaka. Simptom napada su sitni, okrugli ubodi koji kasnije prerastaju u nekrotične pege. U slučaju jačeg napada može doći do opadanja plodova i potpunog gubitka prinosa.
Ova štetočina prezimljava u stadijumu odraslog insekta. U proleće se dopunski hrani i nakon parenja polaže jaja (od juna do kraja avgusta), jaja su u početku beličasta, položena u grupice na naličju lista. Mlade, tek ispiljene larve se drže na okupu, ali posle prvog presvlačenja kreću u aktivnu potragu za hranom. Štete nanose tokom cele vegetacije.
RC Sombor nastavlja i u narednom periodu da prati stanje u zasadima leske. 1.4.2022
Na području delovanja RC Sombor u toku su pripreme za rasađivanje rasada paprike i paradajza.
Kod pojedinih proizvođača rasad je i dalje u kontejnerima (u fazi kotiledona) dok su pojedini proizvođači svoj rasad iz kontejnera pikirali (rasad je u fazi stalnih listova) i u toku je priprema za rasađivanje na stalno mesto.
 
rasad u kontejnerima pikiran rasad
pripreme plastenika za rasađivanje
Proizvođačima se pre pikiranja rasada i rasađivanja na stalno mesto preporučuje primena preventivnih mera u cilju zaštite rasada od prouzrokovača poleganja rasada (Phytium spp.), a to su:
- obezbeđivanje optimalnih uslova u plastenicima u pogledu osvetljenja, temperature, vlažnosti vazduha i adekvatnog provetravanja sa ciljem sprečavanja povoljnih uslova za pojavu bolesti;
- posle setve a pre pikiranja, preporučuje se zalivanje rasada fungicidima na bazi a.m.propamokarb-hidrohlorid + fosetil-aluminijum u količini 3-6 ml + 2 l vode/ m2;
- ukoliko dođe do pojave simptoma poleganja rasada, biljke sa simptomima bi trebalo odstraniti iz plastenika i uništiti;
- pre rasađivanja na stalno mesto, biljke bi trebalo postepeno privikavati na nove uslove gajenja (kaljenje rasada) što se postiže sve jačim provetravanjem i snižavanjem temperature. Takođe, preporučuje se i tretiranje rasada 0,5% rastvorom kalijum-sulfata. Sa kaljenjem bi trebalo započeti 2 nedelje pre rasađivanja;
U prethodnim vegetacijama na području rada RC Sombor, u proizvodnji paprike i paradajza, laboratorijski je potvrđeno prisustvo virusa bronzavosti paradajza (Tomato spotted wilt virus - TSWV) i virusa mozaika krastavca (Cucumber mozaic virus - CMV). Prisustvo tih fitopatogenih virusa značajno je uticalo na smanjenje kvaliteta plodova i prinosa.
Fitopatgeni virusi održavaju se na velikom broju korovakih biljaka, a prenose ih vaši i tripsi. S obzirom da ne postoji direktna mera u suzbijanju viroza, sa ciljem zaštite proizvodnje, preporučuje se primena svih raspoloživih preventivnih mera viroza koje podrazumevaju:
- Suzbijanje korova oko plastenika i u samim plastenicima sa kojih se virusi vektorima prenose na gajene biljke;
korovske biljke u plasteniku
- Postavljanje insekatskih mreža na ulazne otvore plastenika radi sprečavanja uletanja vaši i tripsa koji prenose viruse;
- Redovan pregled biljaka na prisustvo vaši i tripsa; vizuelnim pregledom i postavljanjem žutih lepljivih ploča,
- U slučaju registrovanja prisustva vaši i tripsa preporučuje se njihovo suzbijanje primenom registrovanih insekticida;
- Biljke sa simptomima viroza bi trebalo ukoniti, izneti iz plastenika i uništiti kako bi se izbeglo njihovo rasađivanje na otvoreno polje. 1.7.2021
Na području delovanja RC Sombor, usevi paradajza i paprike se nalaze u fenofazi cvetanja i razvoja ploda (prva cvast, otvoren prvi cvet-prva grupa plodova: prvi plod dostigao tipičnu veličinu BBCH 61-71) .
Vizuelnim pregledom useva registrovano je prisustvo zelene povrtne stenice (Nezara viridula).
larva na plodu paradajza simptomi nastali ishranom larvi
larva N.viridula na paprici
Zelena povrtna stenica prezimljava u stadijumu imaga. U proleće, na temperaturi iznad 10°C, imago počinje da se hrani, kopulira i polaže jaja. Ženka polaže 30-130 jaja u gomilice na naličje lista i to na gornje delove useva. Prvi larveni stupanj ostaje na leglu, ne hrani se. Ishrana počinje tek kada su larve drugog stupnja razvića. Štete nanose i larve i imaga sisanjem biljnih sokova.
N. viridula spada u grupu polifagnih štetočina. Hrani se svim delovima biljaka ali primarno plodovima. Na napadnutim plodovima znatno se smanjuje komercijalna vrednost u pogledu kvaliteta, a napadnute biljke zaostaju u porastu, što dovodi do opadanja plodova.
Zelena povrtna stenica se masovno javlja u usevima u fazi sazrevanja plodova pa su mere suzbijanja otežane, zbog poštovanja karence primenjenih insekticida. Najveću efikasnost u suzbijanju pokazali su insekticidi iz grupe piretroida.
Prilikom primene insekticida voditi o računa o karenci!
|
|
|
|
|