Na području delovanja RC Jagodina usevi kupusa za jesenju proizvodnju nalaze se u fazi razvijeno 9 i više listova do faze početka formiranja glavice (BBCH 19-41).
Prilikom vizuelnih pregleda useva kupusa na pojedinim parcelama registrovani su simptomi crne truleži kupusnjača (Xanthomonas campestris pv.campestris).
simptomi crne truleži na listovima kupusa
Ovo bakterijsko oboljenje se smatra najznačajnijom bolešću biljaka iz porodice kupusnjača koje može značajno da umanji prinos, kvalitet i ekonomsku vrednost proizvoda. Pod povoljnim uslovima javlja se u svim razvojnim fazama biljaka. Kod odraslih biljaka karakteristični simptomi su pojava žutih pega u obliku slova "V" na ivicama listova i crnilo nerava.
Pege na listovima u početku su žute, hlorotične, a kasnije se suše i postaju mrke. Kasnije se šire duž nerava, zahvataju veće površine listova, listovi žute i venu. Bakterija nastavlja da se širi sprovodnim snopićima izazivajući trulež. Zaražene biljke se slabo razvijaju i najčešće ne formiraju glavicu. Tako oslabljene biljke su pogodne za naseljavanje sekundarnih patogena kao što su prouzrokovači vlažne truleži (Erwinia carotovora i Pseudomonas marginalis).
Ovaj parazit se širi preko semena, dovoljno je i mali broj zaraženog semena da se infekcija prenese na veliki broj biljaka u fazi rasada. U polju, parazit se održava u biljnim ostacima kupusnjača u zemljištu (do tri godine), pa je od izuzetne važnosti poštovanje plodoreda. U toku vegetacije infekcija se širi kišnim kapima, sistemom za navodnjavanje, preko stoma ili preko rana nastalih mehaničkim delovanjem bilo čoveka bilo insekata. Razvoju ovog patogena pogoduje toplo i vlažno vreme od 25 do 30 stepeni, ali se svakako razvija i na nižim temperaturama. Najveći rizik za nastanak i širenje infekcije ovim patogenom je vreme kada su dani topli, a noći hladne i sveže.
Parazit može da nastavi sa razvojem i u toku skladištenja.
U cilju zaštite kupusa i ostalih kupusnjača od ove bakterije najvažnije je sprovođenje sledećih mera:
- korišćenje zdravog semena,
- gajenje otpornih sorti,
- poštovanje plodoreda od 3 do 4 godine,
- uklanjanje biljnih ostataka i korova,
- suzbijanje štetnih insekata i puževa u kupusu.
Od hemijskih mera preporučuje se preventivno tretiranje preparatima na bazi bakra i đubrenje kalijumovim đubrivima.