Breskvin smotavac - Cydia molesta
ŠTETNI ORGANIZAM: Cydia molesta Busck
SINONIMI: Grapholitha molesta Busck, Laspeyresia molesta Busck
NARODNI NAZIV: Breskvin smotavac
TAKSONOMSKI STATUS:
Klasa: Insecta
Red: Lepidoptera
Familija: Tortricidae
Rod: Cydia
Vrsta: Cydia molesta
KARANTINSKI STATUS: nema
DOMAĆINI: pored breskve kao glavnog domaćina, Cydia molesta oštećuje i krušku, dunju, jabuku, kajsiju, šljivu.
GEOGRAFSKA RASPROSTRANJENOST: Domovima ove štetočine je Istočna Azija (Kina, Koreja, Japan), odakle je široko naseljena svuda u svetu. Danas naseljava srednju i južnu Evropu, Bliski Istok, Severnu i Južnu Ameriku, Australiju, Novi Zeland, severnu i južnu Afriku. Na našem proizvodnom području zastupljena je na svim lokalitetima gajenja breskve, a prvi put je zabeležena 1947. godine. Pravi velike štete u ne tretiranim voćnjacima, naročito na mlađim zasadima. Ubušuje se u vrhove lastara i na taj način remeti pravilno formiranje letorasta mladih zasada.
SIMPTOMI
Prva oštećenja se vide na mladim lastarima u vidu uvenuća i sušenja. Na plodovima se kasnije uočavaju simptomi uglavnom od larvi kasnijh generacija. Na plodovima se vidi smolotečina, na koju se naseljava gljiva čađavica, dok se na preseku ploda mogu videti hodnici u kojima se nalazi izmet.
MORFOLOGIJA
Leptir je dug 6 mm sa rasponom krila 11-13 mm. Prednja krila su mrka sa kraćim i dužim pegicama i crticama tamno mrke i žute boje, a zadnja krila su čađavo-crna sa svetlijim resama. Noge i abdomen su srebrne boje.
Jaja su eliptična, dužine oko 1 mm. Nakon polaganja jaja su beličasta, a nekoliko dana kasnije postaju žućkasta.
Larve su različite boje u zavisnosti da li pripada zimskoj ili letnjoj generaciji štetočine. Letnja generacija je bledožuta sa ružičastom gornjom površinom a zimske mrkosiva. Na vrhu abdomena nalazi se izraštaj u vidu četkice, odrasla gusenica je duga 9-10 mm.
CIKLUS RAZVIĆA
Cydia molesta prezimljava u stadijumu gusenice u svilenom kokonu smeštenom u pukotini kore stabla ili grane. Takođe može prezimeti u biljnim delovima na površini zemljišta.
Prelazak gusenice u lutku dešava se rano u proleće (u zavisnosti od temperature). Ako su vremenski uslovi povoljni, ženka polaže 100-200 jaja, najčešće na naličju lista. U zavisnosti od temperature period inkubacija traje 7-14 dana, a potom mlade larve ekloziraju i ulaze u vrh letorasta gde prave vertikalne hodnike. Zbog oštećenja, vrh letorasta se suši i na mestu ubušenja javlja se smolotočina. Do svog punog razvoja larva ošteti 2-4 letorasta.
Po završenom razvoju larva prelazi u lutku i u toku 7-15 dana izleću leptiri II generacije. Potpuni razvoj generacije, u zavisnosti od vremenskih uslova, traje oko mesec dana, pa tako štetočina ima 4-6 generacija. Optimalne temperature za razvoj su 20-30ºC i relativna vlažnost 70-80%. Ukoliko je srednja dnevna temperatura ispod 16ºC nema polaganja jaja. Obzirom da je let veoma razvučen, u toku čitave godine u istom voćnjaku možemo naći isprepletane sve razvojne stadijume štetočine.